Ալկոհոլի չափավոր օգտագործման ֆենոմենը

Վերջերս կատարված ուսումնասիրությունները վկայում են, որ, ալկոհոլ չօգտագործողների համեմատությամբ, չափավոր քանակությամբ օգտագործողներին բնորոշ են ավելի ամուր առողջությունն ու կրթական ավելի բարձր մակարդակը, ինչպես նաեւ՝ նրանք ավելի հազվադեպ են դասվում անաշխատունակ մարդկանց խմբին։

Այս փաստն օգնում է ավելի լավ հասկանալ ալկոհոլի չափավոր օգտագործման եւ մարդու կյանքի տեւողության երկարացման միջեւ արդեն իսկ բացահայտված կապը։ Հիվանդի կողմից օրական մեկ չափաբաժին ալկոհոլ ընդունելն օգնում է մոտավորապես կիսով չափ նվազեցնելու մահացու ելքի ռիսկը հաջորդ չորս տարիների ընթացքում. այս փաստը բացահայտվել է Սան Ֆրանցիսկոյի ԱՄՆ–ի վետերանների գործերով նախարարությանը կից բժշկական կենտրոնում պրոֆեսոր Սեյ Ջ. Լիի գլխավորությամբ անցկացված հետազոտության ընթացքում։

Գիտափորձի արդյունքների վիճակագրական հավաստիության աստիճանը որոշելու նպատակով հաշվի են առնվել այն բոլոր հնարավոր գործոնները, որոնք կարող էին ազդել փորձարկվողների կյանքի տեւողության վրա։ Արդյունքում՝ չափավոր քանակությամբ ալկոհոլ օգտագործող անձանց խմբում մահացու ելքերի հավանականության ցուցանիշը 28%-ով ավելի ցածր էր չխմող հիվանդների նույնանման ցուցանիշներից։

Առաջին ուսումնասիրությունը, որը վկայում է չափավոր խմող մարդկանց կյանքի ավելի երկար տեւողության մասին (ի տարբերություն չխմողների կամ ալկոհոլը չարաշահողների) հրապարակվել է 1923 թ.։ Սակայն, ինչպես նշում են գիտնականները, գիտական աշխարհում մինչեւ օրս միասնական կարծիք չկա այն մասին, թե չափավոր խմողների երկարակեցությունը պայմանավորված է հատկապես ալկոհոլի օգտագործման փաստո՞վ, թե՞ այլեւայլ՝ ասենք՝ ավելի ամուր առողջություն կամ որոշակի հիվանդությունների նկատմամբ ավելի քիչ հակվածություն ունենալու կամ այլ գործոնների ազդեցությամբ։ Այդ կապակցությամբ գիտնականներն ուսումնասիրել են բնակչության մահացությունը մեծ չափով պայմանավորող երկու գործոններ՝ հաշմանդամության հետեւանք հանդիսացող անաշխատունակությունը, ինչպես նաեւ սոցիալ–տնտեսական ցածր կարգավիճակը։

«Կենսաթոշակային տարիքի անձանց առողջական վիճակի ուսումնասիրություն» անվանված այդ հետազոտության ընթացքում անց է կացվել գիտափորձին մասնակցող 55 եւ ավելի տարիքի 12 519 կանանց եւ տղամարդկանց բժշկական ցուցանիշների վերլուծություն։ Չորս տարվա ընթացքում 14% մահվան ելքեր են գրանցվել չխմող հիվանդների թվում, այն դեպքում, երբ չափավոր քանակությամբ ալկոհոլ օգտագործողների մահացությունը կազմել է 7, իսկ մշտապես օրական երեք չափաբաժին ալկոհոլ օգտագործողներինը՝ 12%։

Ստացված տվյալների համաձայն՝ օրական մեկ չափաբաժին ալկոհոլ օգտագործող հիվանդները բնութագրվում են նշանակալիորեն ավելի բարձր սոցիալ–տնտեսական կարգավիճակով, որն իր մեջ ընդգրկում է այնպիսի գործոններ, ինչպիսիք են՝ տարեկան միջին եկամուտը, տվյալ անձանց սեփականություն հանդիսացող նյութական արժեքները, ինչպես նաեւ՝ կրթական մակարդակը։

Մասնավորապես, արդյունքները ցույց են տվել, որ բարձրագույն կրթություն ստացել է չափավոր ալկոհոլ օգտագործող անձանց 37%-ը, այն դեպքում, երբ սթափ կյանքի ջատագովների ցուցանիշն ընդամենը 14% է։ Ալկոհոլ օգտագործող հիվանդների 52%-ի ունեցվածքի արժեքն անցնում էր 300 հազար դոլարից, մինչդեռ համարժեք կապիտալ ունեցող չխմողների թիվը կազմում էր 21%։

Սթափ կենսակերպ վարող հիվանդների շրջանում առողջության վատթարացման հետեւանքով առաջացած ֆունկցիոնալ անաշխատունակության, ինքնասպասարկման, ինքնախնամքի, կերակուր պատրաստելու կամ ֆինանսական միջոցները տնօրինելու դժվարության ավելի շատ դեպքեր են գրանցվել։ Ալկոհոլ չօգտագործող հիվանդների մոտ 41%-ը տեղաշարժվելու դժվարություններ ուներ։ Մինչդեռ գիտափորձին մասնակցող չափավոր քանակությամբ ալկոհոլ օգտագործողների 18%-ը տեղաշարժվելու սահմանափակումներ ուներ։

Ամփոփված ընդհանուր տվյալների համաձայն՝ ալկոհոլ չօգտագործողների համեմատությամբ, չափավոր խմող հիվանդների մահացության ելքերի հավանականությունը 50%-ով ցածր է։

Ռիսկի այլ գործոնների (ինչպես, օրինակ՝ որեւէ հիվանդություն ունենալու, հատկապես՝ ճարպակալման, ծխելու սովորության եւ այլն) ազդեցությունը զանց առնելուց հետո, ուսումնասիրության արդյունքները որոշ չափով փոխվեցին, սակայն նախասկզբնական վարկածը հաստատվեց։ Պարզվեց, որ չափավոր քանակությամբ ալկոհոլ օգտագործողների մահվան հավանականությունը 43%-ով քիչ է։ Չափավոր խմողների եւ սթափ կենսաձեւ վարողների մահվան ռիսկի տարբերությունը 28% է։

Այսպիսով, գիտափորձը հաստատեց ալկոհոլի չափավոր օգտագործման եւ կյանքի տեւողության միջեւ փոխադարձ կապի առկայությունը։ Գիտնականների կարծիքով՝ առողջության ու երկարակեցության վրա ալկոհոլի չափավոր օգտագործման ազդեցության աստիճանը որոշելու համար ավելի մանրակրկիտ, ծավալուն ու ծախսատար հետազոտություններ են անհրաժեշտ։

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ